Isagogê

(sive Quinque voces)

Traité de Porphyre (234 - v. 305), philosophe grec de l'école d'Alexandrie et disciple de Plotin.

L'Isagogê (du grec eisagôgê, initiation, introduction à une science), introduction aux catégories aristoléliciennes, a pour objet l'étude des quinque voces, les cinq voix ou dénominations « prédicables » : le genre, l'espèce, la différence, le propre et l'accident.

Le mot Isagôgê a été par la suite repris, particulièrement à partir de la Renaissance, dans le titre de nombreux ouvrages : Alcabatii ad magisterium judiciorum astrorum isagoge, commentario Joannis Saxonii declarata, traduction latine par Joannes Hispalensis d'un traité d'Abd al-Aziz Ibn Othman al-Kabisi (ou Alcabitius, v. 950) ; Francisci Vietae in artem analyticem isagoge (Introduction à l'art analytique, de François Viète (1591) ; De Ratione syllabarum brevis Isagoge… Eiusdem succincta de Figuris, quibus crebro Poëtae utuntur, Lucubratio, ex diversis authoribus… collecta, d'Henri Glareanus ; Iacobii Sylvii Ambiani in linguam Gallicam Isagoge una, cum eiusdem Grammatica Latinogallica, ex Hebraeis, Graecis et Latinis authoribus, de Jacques Dubois, dit Sylvius (1531) ; Isagoge philosophica, de Pedro da Fonseca (1591) ; Ad locos planos et solidos isagoge, de Pierre de Fermat (1636) ; Isagoge in Rem Herbariam, de J.-P. de Tournefort ; etc.